Świadczenia wypłacane lub stawiane do dyspozycji zleceniobiorcom lub wykonawcom umów o dzieło stanowią dla nich przychody z działalności wykonywanej osobiście.
Pracodawca od wypłacanego wynagrodzenia z umowy zlecenia i umowy o dzieło pobiera zaliczkę na podatek dochodowy, zgodnie z art. 41 ustawy o PIT, czyli stosując najniższą stawkę podatkową określoną w skali (17%) oraz pomniejszając przychód o:
- miesięczne koszty uzyskania przychodów obliczonych od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód oraz
- potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne.
W drodze wyjątku, zleceniodawca nie nalicza podatku od należności zleceniobiorcy w wieku do 26 lat, gdy ten spełnia warunki przewidziane dla „zerowego PIT”.
Wyznaczając podstawę, od której liczy się należność podatkową, należy mieć na uwadze:
- katalog wyłączeń podatkowych, o których mowa art. 21 ustawy o PIT – chodzi tu oczywiście o te wyłączenia, które można zastosować do umów o dzieło i umów zlecenia (ich zestawienie zawarliśmy we wpisie: Wyłączenia z podatku i składek ZUS dotyczące zleceniobiorców),
- wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13), w którym stwierdzono, że za przychód mogą być uznane świadczenia, które:
- po pierwsze, zostały spełnione za zgodą zatrudnionej osoby, która skorzystała z nich w pełni dobrowolnie,
- po drugie, zostały spełnione w interesie zatrudnionego (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
- po trzecie, przynoszą korzyść, która jest wymierna i przypisana indywidualnej osobie (a więc nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
To, iż ww. wyrok TK można stosować także w odniesieniu np. do zleceniobiorców potwierdzono m.in.
– w wyroku WSA we Wrocławiu z 17 maja 2017 r. (sygn. akt I SA/Wr 44/17), w którym zauważono, że choć orzeczenie TK dotyczyło wprost przychodu ze stosunku pracy, to tezy w nim zawarte można stosować także do pozapłacowych świadczeń finansowanych osobom innym niż pracownicy. W ocenie WSA pozwala na to oparcie części rozważań TK na artykule 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, który zawiera ogólną definicję przychodu i nie ogranicza się wyłącznie do należności pracowniczych;
– w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 stycznia 2017 r. (sygn. 3063-ILPB1-1.4511.379.2016.1.APR),
– w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 stycznia 2019 r. (sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.598.2018.1.PR), w której czytamy: „Co do zasady, argumenty zawarte w ww. wyroku TK [chodzi o wyrok z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13 – przypis redakcji] odnoszą się do umowy o pracę, ale z uwagi na to, że zasadnicza część rozważań TK została oparta na art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który definiuje pojęcie przychodu nie tylko ze stosunku pracy, ale także z innych tytułów, to wnioski płynące z wyroku TK należy odnieść także do przychodów innych niż pracownicy osób”.
„Zerowy PIT”
„Zerowy PIT” to nowe zwolnienie podatkowe obejmujące otrzymywane przez osoby w wieku do ukończenia 26 roku życia przychody:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy (czyli przychody, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT) oraz
- o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT czyli przychody z umów zlecenia, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej (z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zlecenia zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej),
do wysokości nieprzekraczającej w 2020 r. kwoty 85.528 zł w skali roku, zaś w okresie od sierpnia do grudnia 2019 r. kwoty 35.636,67 zł.
O „zerowym PIT” pisaliśmy m.in. w artykułach: Zerowy PIT dla osób w wieku do 26 lat – zasady i wzór oświadczenia o zaniechaniu poboru podatku oraz Zerowy PIT – pytania i odpowiedzi.
Kalkulowanie zaliczek podatkowych
Wyliczanie należnych zaliczek podatkowych w przypadku umów zlecenia i umów o dzieło powinno wyglądać następująco:
| Krok 1. Odjęcie od podlegającego opodatkowaniu przychodu sfinansowanych przez zatrudnioną osobę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, których podstawą jest przychód opodatkowany. |
Krok 2. Pomniejszenie przychodu o koszty uzyskania przychodów w wysokości:
|
| Krok 3. Zaokrąglenie otrzymanej podstawy opodatkowania do pełnych złotych. |
| Krok 4. Pomnożenie zaokrąglonej podstawy przez odpowiednią stawkę procentową podatku wynoszącą 17% (lub 32% gdy o zastosowanie takiej stawki zawnioskuje zatrudniona osoba). |
| Krok 5. Pomniejszenie obliczonej zaliczki na podatek o obliczoną od należności podlegających opodatkowaniu kwotę składki zdrowotnej wynoszącej nie więcej niż 7,75% podstawy jej wymiaru. |
| Etap 6. Zaokrąglenie otrzymanej kwoty do pełnych złotych. |
Oczywiście w przypadku umowy o dzieło najczęściej nie ma naliczanych składek ZUS, a zatem ich przy kalkulowaniu zaliczki podatkowej siłą rzeczy nie uwzględnia się.
Umowy opiewające na kwoty do 200 zł
W pewnych okolicznościach umowę zlecenia lub umowę o dzieło należy opodatkować w sposób zryczałtowany. Stosownie do postanowień art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT, dotyczy to sytuacji, w których spełnione są łącznie 3 warunki, tj.:
- umowa zawarta jest z osobą niebędącą pracownikiem płatnika,
- należność określona jest w umowie w konkretnej kwocie,
- kwota należności wskazana w danej umowie nie przekracza 200 zł.
Niespełnienie któregokolwiek z ww. warunków obliguje płatnika do poboru zaliczki na podatek według zasad ogólnych.
Przy kalkulowaniu zryczałtowanego podatku, ważne jest aby:
- przychodu nie pomniejszać o koszty jego uzyskania ani o potrącone ze środków podatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenie społeczne,
- od podatku zryczałtowanego nie odejmować składki na ubezpieczenie zdrowotne.
| Ważne!
Jeśli z umowy zlecenia / o dzieło nie wynika kwoty należności, a wyłącznie sposób jej wyliczenia (np. jako iloczyn stawki godzinowej i czasu pracy), wówczas nie wyliczamy ryczałtu lecz zaliczkę podatkową według ogólnych zasad. Tak samo jest np. w przypadku umów wielomiesięcznych, w których wskazane są kwoty miesięcznych wypłat, a nie jednorazowa kwota finalnie należna za całą umowę. |
Podatek od cudzoziemca
Od należności wypłacanych w ramach umowy cywilnoprawnej takiej jak umowa zlecenia czy umowa o dzieło zawartej z:
- cudzoziemcem posiadającym w myśl polskich przepisów podatkowych miejsce zamieszkania lub centrum interesów osobistych lub gospodarczych w Polsce, nalicza się podatek tak jak w przypadku obywateli Polski,
- cudzoziemcem – nierezydentem (nieposiadającym miejsca zamieszkania ani centrum interesów osobistych lub gospodarczych w Polsce), zasadniczo pobiera się podatek w formie ryczałtu w wysokości 20% (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT), z tym zastrzeżeniem, że jeśli obcokrajowiec dostarczy zagraniczny certyfikat rezydencji, wówczas należy zastosować postanowienia właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zasiłek chorobowy zleceniobiorcy a pobór podatku
Zasiłki z ubezpieczenia społecznego dla zleceniobiorców stanowią przychody z innych źródeł, z których zatrudnieni w oparciu o stosunek cywilnoprawny mają obowiązek rozliczyć się samodzielnie w swoim zeznaniu rocznym na podstawie wystawionego przez zakład pracy druku PIT-11.
Słuszność takiego stanowiska potwierdzają interpretacje indywidualne: Izby Skarbowej w Warszawie z 24 marca 2010 r., nr IPPB2/415-781/09-4/MK oraz Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 czerwca 2012 r., nr ILPB1/415-477/12-2/TW, a także Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 stycznia 2018 r. (sygn. 0115-KDIT2-2.4011.404.2017.1.AG), 12 września 2018 r. (sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.408.2018.1.SJ) oraz z 7 listopada 2019 r., (sygn. 0115-KDIT2-2.4011.357.2019.1.MU). Po więcej szczegółów odsyłamy do tekstu: Zasiłek chorobowy zleceniobiorcy – czy pobierać podatek i czy wykazywać w PIT-8C czy PIT-11?.
Zlecenie / dzieło w ramach prowadzonej działalności
Nie ma obowiązku poboru zaliczek podatkowych od świadczeń wypłacanych w ramach umowy zlecenia lub o dzieło, jeżeli zleceniobiorca / wykonawca złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.
Koszty uzyskania przychodu
Standardowo, umowa zlecenia i umowa o dzieło podlega zryczałtowanym, 20-procentowym kosztom uzyskania przychodu. Bywa jednak, że zleceniobiorca lub wykonawca realizuje na rzecz podmiotu go zatrudniającego czynności o charakterze twórczym i uzyskuje wynagrodzenie umowne w zamian za udzielenie licencji bądź korzystanie i rozporządzanie prawami autorskimi lub przedmiotami prawa własności na rzecz kontrahenta. W takiej sytuacji, możliwe jest zastosowanie o wiele korzystniejszych, bo aż 50-procentowych kosztów uzyskania przychodu. Więcej na temat tych kosztów odnaleźć można np. w artykule: Umowy zlecenia i o dzieło a koszty 50%.
